In het leven is het altijd wat.

 

1923. Dit is een stukje geknipt uit een grote familiefoto. Het meisje in het wit is mijn moeder, 13 jaar. Rechts naast haar met snor en opstandige kuif, haar vader. Haar moeder zittend voor haar, met broertje Kees op schoot, die op zijn 12de zou sterven aan een blindedarmontsteking kort voor de penicilline werd uitgevonden. Links onder haar oma, links en rechts boven met vlinderstrikjes haar 2 ooms. De rechter, haar lievelingsoom Jan, was maar 4 jaar ouder dan zij, dus op de foto nog maar 17. In de oorlog die zou volgen koos hij voor de N.S.B., waarvoor hij uit de familie werd gestoten. Zij heeft hem nooit meer teruggezien.

Moeders moeder zit er wat verpieterd bij, een schim van de fiere jongedame waarvan ik kort geleden een foto plaatste. De foto onder aan de bladzij dus.

Op deze foto was zij misschien 20, op de familiefoto hooguit 40. Wat is er gebeurd in die 20 tussenliggende jaren? Ze was niet echt arm, alleen af en toe als haar man weer eens aan het staken was en er nog geen stakingspotje was, dan ging ze naar haar moeder en de nog thuiswonende broers, die haar dan elk wat gaven om eten te kunnen kopen, maar ten tijde van de foto was die situatie al opgelost. Ze had ook geen slecht huwelijk, haar man was niet aan de drank en schijnt een vrolijke, aardige man te zijn geweest (volgens mijn moeder, ik heb hem niet gekend). Ze was gewoon depressief, dat zit eenmaal in de aard van het beestje, kon ze niets aan doen. Onze moeder vertelde dat ze altijd liep te huilen, dat haar werk nooit afkwam, dat het allemaal niet zo perfect in haar huishouden liep als ze wel had gewild. Eigenlijk was ze pas een soort gelukkig toen iedereen dood of de deur uit was en ze haar eigen eenvoudige, overzichtelijke leven kon leiden. Ik heb haar tot mijn 19de gekend en inderdaad, het was geen vrolijke Frans. Wel lief, maar een beetje saai. Mijn moeder kon niet goed met haar opschieten, want die hield van het leven, wilde dansen en sporten en het onderste uit de levenskan. Met haar vader kon ze goed overweg, maar die ging vroeg dood. Zo is het altijd wat...